Een van de initiatieven binnen het Tilburgs Sportakkoord richt zich op het beter zichtbaar maken van het Tilburgs sport- en beweegaanbod. Hier zijn het afgelopen jaar al stappen in gemaakt via sportintilburg.nl, maar in het verlengde hiervan kwam uit verschillende hoeken de wens voor een Tilburgs beweegplatform. Ofwel een plek waar vraag en aanbod op het gebied van bewegen samenkomt. We hebben gehoor gegeven aan deze wens en zijn samen met Indicia een onderzoek begonnen naar de haalbaarheid van een dergelijk platform. In dit onderzoek wordt onderzocht wat dit platform dan precies moet zijn, denk aan een website, een app of juist iets fysieks. Daarnaast worden de wensen van zoveel mogelijk stakeholders en hun achterban in beeld gebracht om te kijken waar de behoefte echt ligt.

Inmiddels zijn de volgende stappen in het onderzoek genomen:

• Concurrentieanalyse: onderzoek naar vergelijkbare platformen, in zowel de sportsector als breed.
• Een brainstormsessie met een focusgroep met stakeholders waarbij door middel van de ‘zeilschip methode’ alle wensen en behoeften van deze groep in kaart zijn gebracht (zie foto’s hieronder).
• Diepte-interviews met 8 personen uit de achterban van de stakeholders die hun wensen en behoeften hebben gedeeld
• Enquêtes zijn opgesteld en verstuurd naar 50 sporters en niet-sporters in Tilburg die mogelijk gebruik zullen maken van een platform. Deze groep is ook de achterban van de stakeholders, dus de (oud-)klanten/leden.

Deze fase heeft al voor veel waardevolle inzichten gezorgd! De volgende fase is om alle informatie te bundelen en te analyseren. Daarna wordt er een brainstormsessie georganiseerd met verschillende stakeholders en nieuwe betrokkenen waarbij de uitkomsten van de onderzoeksfase worden behandeld. Het doel van deze sessie is productontwikkeling. De meest belovende ideeën die hieruit voortkomen worden vervolgens uitgewerkt in concepten. Deze worden dan weer voorgelegd aan de focusgroep. Het winnende concept wordt daarna door Indicia visueel tot leven gebracht en komt er een prototype.

De laatste fase draait om het testen van het prototype. Dit wordt op verschillende manieren gedaan, zoals met gebruikerstests. Uiteindelijk wordt het prototype bijgeschaafd en komt er een adviesrapport en ontwikkelplan, zodat we kunnen beslissen of dit het product is waar alle wensen en behoeften samen komen. En of er dus echt een Tilburgs beweegplatform komt, in welke vorm dan ook! We houden je op de hoogte!

Sinds afgelopen november is Esports Nederland officieel erkend door NOC*NSF als aangesloten sport (meer daarover lees je in dit artikel van SportknowhowXL). Ook binnen het Tilburgs Sportakkoord is er sinds vorig jaar aandacht voor deze nieuwe vorm van sport via een pilot Esports. Sinds november zijn er bij drie voetbalclubs in de gemeente (OVC’26, RKSV Were Di en VCB) gamewalls geplaatst, waarvan één verrijdbaar model. Het project wordt gecoördineerd vanuit team verenigingsontwikkeling van het Sportbedrijf.

Het is een landelijke trend dat sportverenigingen steeds meer moeite hebben met het betrokken houden van jongeren in de leeftijd tussen 12 en 19 jaar. Een van de instrumenten die de jeugdbetrokkenheid op de sportvereniging kan vergroten is gaming. Gaming is een vernieuwend aanbod dat aansluit bij de belevingswereld van de jongeren en kan de jongeren op een nieuwe manier binden aan de club. Een van de doelen van de pilot is de jongeren actief betrekken bij het organiseren van activiteiten rondom de gamewall, bijvoorbeeld door het vormen van een jeugdcommissie. Ook is de gamewall bij iedere club toegankelijk voor andere jeugd uit de wijk of het dorp, denk hierbij aan jongerenwerk en buurtsportactiviteiten. Hierdoor kan de sportvereniging fungeren als huiskamer voor de jeugd in de wijk of dorp.

Voor de pilot wordt samengewerkt met WePlay United. Zij hebben de gamewalls ontwikkeld en bieden ondersteuning aan de clubs. Zo wordt er bijvoorbeeld een interne competitie opgezet met het spel EA Sports FC24. Ook faciliteert WePlay een online clubcompetitie waar, naast de Tilburgse clubs, ook clubs uit de rest van Nederland aan deelnemen. De impact die de gamewalls hebben op de sportverenigingen worden door WePlay onderzocht in samenwerking met de Hoge School van Amsterdam. De eerste geluiden vanuit de verschillende clubs zijn erg positief. In februari 2024 zal de online clubcompetitie gaan plaatsvinden, wordt vervolgd!

Doelstelling voor dit jaar behaald! Jaarlijks willen we qua locaties, groepen en deelnemersaantallen flink groeien. Met de 20-weken challenge van 2023 waren in Tilburg en de regio Hart van Brabant 16 locaties aangesloten, waarin 25 groepen met zo’n 367 wandelaars hebben deelgenomen. We trekken de kar ook samen met partners GGD, ContourdeTwern, PrimaCura en Uniek Sporten voor onze omliggende gemeentes. Gezondheidscentrum Reeshof/fysiotherapie heeft de grootste groep deelnemers gevolgd door het Obesitas Centrum van het ETZ.

Ook na de 20 weken challenge zijn diverse groepen door blijven lopen. Soms onder begeleiding, soms vanuit de groep georganiseerd. Daarnaast lopen veel deelnemers individueel verder. Om een soort doel te hebben stimuleren we dat men in ieder geval door blijft wandelen t/m de Warandeloop eind november. Dit jaar namen zo’n 70 wandelaars vanuit dit traject succesvol deel aan een afstand tijdens de Warandeloop.

Ook in het Spoorpark wordt voor het eerst een wandelchallenge georganiseerd. BeweegR gaat hier de kar trekken. Zij hebben samen met stichting Boomtak, stichtingsbestuur Spoorpark en fysiotherapie Tilburg Centrum grootse plannen. Zij willen graag een beweegroute aanleggen door het park en de wijk. Op dit moment onderzoeken zij de mogelijkheden hiervoor. De routes inclusief oefeningetjes zijn al gemaakt en uitgestippeld. Nu nog de financiering hiervoor. Het idee is ontstaan vanuit een burginitiatief.

Ook de regio zit niet stil. In een aantal sportakkoorden is de NDC Wandelchallenge inmiddels ook opgenomen. Een mooi resultaat van Uniek Sporten en de regio regisseur van de Bas van de Goor Foundation. 

Naast dit alles werken we samen met de ambitie-eigenaar van het nieuwe initiatief voor ouderen: KOM! Wat staat voor Keep On Moving! (voorheen Slow Sports). We kijken naar een toekomst bestendig programma zodat inwoners voorzien worden van een leven lang sporten/bewegen. De ontwikkelingen binnen het MBvO (meer bewegen voor ouderen) en valpreventie wordt hierin ook meegenomen.

Extra ondernomen activiteiten in 2023

• Landelijke finaledag NDC: het was een feest! Op 16 september jl. kwamen ruim 1700 mensen uit heel Nederland naar de Ireen Wüst Schaatsbaan in Tilburg om de laatste kilometers samen te lopen van de Nationale Diabetes Challenge (NDC) 2023. Al deze mensen zijn 20 weken daarvoor begonnen met wandelen, en hebben dit onder begeleiding langzaam opgebouwd. Hiermee hebben ze de eerste stappen gezet om te werken aan hun gezondheid. Op deze laatste dag sloten zij de challenge af met dit festival. Wandelgroepen uit heel Nederland; zoals uit Genemuiden, Den Haag, Helmond, Leiden en Waalwijk waren erbij. Er kon gekozen worden uit een route van 3, 5, 10 of 15 kilometer. Kijk hier voor de aftermovie.
• Warandeloop-wandeltochten: op zaterdag 25 november 2023 hebben we met een flinke groep deelgenomen aan de Warandeloop-wandeltochten. Afgelopen jaren hebben we een fijne samenwerking met de organisatie van de Warandeloop opgebouwd en een nieuwe NDC-traditie ingeluid. Het startsein en de aanmoedigingsspeech werd door wethouder Marcella Hendrickx gegeven. Meer dan 100 deelnemers hebben deelgenomen!
• Wandel community: we zijn met de opbouw van een Wandel community bezig. De eerste brainstormsessies zijn inmiddels achter de rug. Hiermee willen on- en offline diverse groepen zoals kader, oud-leden, doorverwijzers beter kunnen bereiken. We gaan in 2024 kijken of we dit ook daadwerkelijk tot uitvoering kunnen laten komen. Het is namelijk niet eenvoudig je te onderscheiden in het woud aan wandelcommunities en welk uniek karakter we daaraan toe kunnen voegen.

Een aantal initiatieven binnen het Tilburgs Sportakkoord heeft ertoe geleid dat gemeente Tilburg een Buurtsportcoach Voortgezet Onderwijs rijker werd in de persoon van Rob Slits. Naast het activeren van leerlingen heeft Rob ook een behoeftescan gemaakt en de mogelijkheden geïnventariseerd voor het verder uitrollen van de Buurtsportcoach VO. In de zomer van 2023 heeft Rob een andere baan gevonden. Om de ambitie niet verloren te laten gaan is het Sportbedrijf Tilburg bereid gevonden om ruimte te creëren bij enkele medewerkers van Team Buurtsport.

Commitment voor inzet van de Buurtsportcoach VO is gevonden bij twee scholen die vanaf het eerste uur betrokken zijn bij deze ambitie, namelijk het Willem II College en het Reeshof College. Het Sportbedrijf is met beide scholen een tweejarige samenwerkingsovereenkomst aangegaan voor inzet van buurtsportcoaches in de pauzes en naschools. De buurtsportcoaches zijn actief in de school én kunnen de leerlingen tevens kennis laten maken met het reguliere buurtsportwerk in de wijk. In het najaar van 2023 is gestart op beide scholen. Op het Reeshof College met Buurtsportcoaches Tharique Lodewijks en Monique van Dorst en op het Willem II College met Oualid Saadouni.

Er is veel belangstelling voor de activiteiten, de coaches werken nauw samen en proberen bruggen te slaan tussen beide scholen. Hieronder een kleine sfeerimpressie van Buurtsportcoach Oualid:

“Ik ben elke dinsdag en vrijdag aanwezig op het Willem II college. Op dinsdag staat er altijd naschoolse sport op het programma. Vanaf 14.15 uur komen de leerlingen naar de sporthal en nemen deel aan de geplande activiteit. Elke week bieden we verschillende activiteiten aan. Deelname is vrijblijvend en er is sprake van inloop. Sommige leerlingen blijven de hele activiteit tot 16.00 uur, terwijl anderen eerder vertrekken, bijvoorbeeld omdat ze een bus moeten halen. Op vrijdag is er pauzesport. Tijdens de eerste pauze kunnen de leerlingen kiezen uit voetbal en basketbal om de ruimte optimaal te benutten. Tijdens de tweede pauze bieden we alleen basketbal aan in de oude gymzaal van de school. Bij de pauzesport werk ik samen met een LO docent. De activiteiten worden voornamelijk bezocht door jongens uit alle leerjaren. Er zijn gemiddeld tussen de 15 en 20 jongens aanwezig bij de naschoolse sport en tussen de 40 en 50 bij de pauzesport. De leerlingen weten de activiteiten steeds beter te vinden omdat alle activiteiten worden aangekondigd op sociale media en op schermen in de school. Ook worden er flyers afgedrukt en op deuren geplakt. Naast het reguliere programma zijn er ook incidentele evenementen. In samenwerking met R-Newt hebben we bijvoorbeeld een pauze take-over georganiseerd. Buurtsport verzorgde daar tafeltennis. Dit was een groot succes, zelfs docenten speelden potjes tegen leerlingen. Momenteel zijn we bezig met het organiseren van een 3×3 basketbaltoernooi tussen het Reeshof College en het Willem II College. De scholen spelen hun eigen voorrondes op school en de winnaar van elke school speelt de finale op het Willem II College“.

Community Champions is een project vanuit een landelijk initiatief genaamd Maatschappelijk Diensttijd (MDT). Ook in de regio Tilburg is MDT geland, waaronder binnen Willem II Betrokken. Jongeren tussen de 12 en 30 jaar gaan in 16 weken de beste versie van zichzelf ontwikkelen. Alle MDT-projecten hebben met elkaar gemeen dat zij werken aan 3 uitgangspunten: persoonlijke ontwikkeling, het ontmoeten van anderen en iets terug doen voor een ander.

In 2023 is het Sportbedrijf van de Gemeente Tilburg van start gegaan met een nieuw beweegprogramma speciaal voor Tilburgse senioren onder de naam KOM! Het uiteindelijke doel is om meer senioren in beweging te brengen. Dat doen we door sportverenigingen en -aanbieders te ondersteunen bij het optuigen van senioren beweegaanbod, te inspireren, zichtbaarheid te creëren in de stad en door de samenwerking op te zoeken met het netwerk dat in verbinding staat met de doelgroep.

KOM! zet zich in voor het neerzetten van een aangepaste, laagdrempelige variant van iedere sport in de gemeente Tilburg. Het is een samenwerking tussen Sportbedrijf Tilburg, maatschappelijke organisaties, OldStars van het Nationaal Ouderenfonds en de verschillende sportaanbieders in de stad. Het doel is dat in elk gebied in Tilburg KOM! activiteiten worden georganiseerd, zodat senioren op een laagdrempelige manier zowel sociaal als fysiek in beweging komen en blijven. Daarnaast richten we ons op het vormen van een community waarbij KOM! wil faciliteren, ondersteunen, verbinden en inspireren en waardoor sportaanbieders en organisaties die zich richten op senioren elkaar steeds beter weten te vinden.

Inmiddels zijn vijf verenigingen gestart met KOM! Daarnaast oriënteert een aantal verenigingen zich hoe ze aangepast beweegaanbod kunnen neerzetten binnen hun vereniging. Ook zijn er verenigingen die al een seniorenaanbod hebben en juist op zoek zijn naar meer deelnemers en geholpen zijn met meer zichtbaarheid in de wijk. Ook daarin kan KOM! iets betekenen. Doordat we in gebiedsteams werken, weten we wat er in de wijken en dorpen speelt, hebben we de doelgroep steeds beter in beeld en pakken we communicatie centraal op.

Sociale aspect belangrijk
RTV Quirijn is een van die verenigingen die is gestart met KOM! In de zomer van 2023 is deze vereniging begonnen met een groep van vijftien senioren, inmiddels zijn er meer dan twintig enthousiaste deelnemers die wekelijks samen bewegen.
Elke week wordt er gestart met een ASM (Athletics Skills Model) warming-up. Een beweegmethode die zowel lichaam als geest traint. Daarna gaat een deel van de groep tennissen en het andere deel speelt jeu de boules. De groep is inmiddels al zo hecht dat er naast het bewegen en de wekelijkse koffie ook tijdens kerst een gezellige lunch is georganiseerd. Waar ooit het bewegen de trigger was om te starten, zien we dat het sociale aspect en ‘Koffie Op Momenten’ net zo belangrijk is.

Samenwerking met lokale partijen
Ook S.O.V. Tilbria is een paar maanden geleden gestart met het neerzetten van senioren beweegaanbod. Deze vereniging biedt o.a. bowls, tafeltennis en badminton aan. De vereniging ligt in de Bomenbuurt een wijk met veel seniorenflats. Een mooie vereniging die nog weinig zichtbaar was voor de senioren in de buurt. Om deze doelgroep te activeren, werd de samenwerking gezocht met de wijkraad, wijkcentrum ‘In den Boomtak’ en ContourDeTwern.

“Door met deze partijen samen op te trekken kunnen we KOM! veel krachtiger neerzetten. Zij hebben namelijk het netwerk in de wijk en het contact met de doelgroep. Door de combinatie met het sportinhoudelijke stuk van de vereniging en het Sportbedrijf Tilburg vallen alle puzzelstukjes in elkaar. Een mooi voorbeeld van wat samenwerken in een gebied echt kan brengen.”

Denksporters in beweging
Ook vanuit de Bridgebond is het idee ontstaan om fysiek en cognitief bewegen beter te combineren. Een idee wat is getest tijdens een sessie van team verenigingsontwikkeling en de Bridgebond in Tilburg, waarbij KOM! aan alle clubs werd gepresenteerd. Door oefeningen uit het Athletic Skills Model toe te voegen aan de bridge activiteiten, heb je er naast een leuke energizer meteen beweging ingebracht. Bewegen zorgt voor een verhoogde toevoer van zuurstof naar de hersenen, wat een positieve invloed heeft op het concentratievermogen en geheugen. Bewegen heeft dus een positieve invloed op je bridgeprestaties! Verschillende verenigingen hebben aangegeven aan de slag te willen met KOM! binnen hun bridgevereniging.”
Drempels verlagen
Bovenstaande voorbeelden laten zien dat KOM! op meerdere vlakken iets kan betekenen voor zowel senioren als sportaanbieders. Natuurlijk zijn er voor verenigingen drempels, zoals tijd of handjes, maar KOM! is er ook om dat werk uit handen te nemen door bijvoorbeeld te ondersteunen in promotie, met het in beeld brengen van het netwerk en het delen van kennis en kunde. Daarnaast levert het de vereniging ook veel op, denk aan een breder ledenbestand en mogelijk nieuwe vrijwilligers.

Voor senioren is de stap om te gaan bewegen vaak (te) groot. Door aanbod in de eigen buurt te creëren, waarbij ook veel aandacht is voor het sociale stuk, hopen we deze stap minder groot te maken. “Bij een vereniging ontstaan niet alleen nieuwe vriendschappen, men komt ook makkelijker in aanraking met andere leuke uitjes waardoor ze meer buiten komen. Het zou mooi zijn als de drempels bij zowel vereniging als senioren verdwijnen zodat zoveel mogelijk senioren in beweging komen en hun weg naar de vereniging beter weten te vinden!”

Beweegfestival
Tijdens het beweegfestival van 7-8 september willen we de Tilburgse KOM! beweegactiviteiten voor senioren speciaal aandacht geven door een KOM! beweegplein in te richten. Wil je als vereniging je beweegaanbod in de schijnwerpers zetten en senioren laten ervaren hoe leuk bewegen kan zijn? Houd de berichtgeving over het enige echte ‘Just Move Festival; Zetje in beweging’ goed in de gaten en sluit aan.

R-Newt heeft in het kader van het Tilburgs Sportakkoord de afgelopen maanden verschillende sportinitiatieven gevonden, gevolgd en ondersteund. Doel hiervan was om de vele initiatieven die er al zijn in de stad zichtbaar te maken en tegelijkertijd te kijken waar zij tegenaan lopen en hoe zij hierin ondersteund kunnen worden. Hoe sterker zij staan, hoe meer zij kunnen betekenen voor de jongeren van Tilburg. Zij sluiten namelijk goed aan op jongeren die het sporten in verenigingsverband niet (meer) zien zitten. De initiatieven zijn vaak ontstaan uit de gemeenschap zelf, door rolmodellen die zich op een specifiek gebied uitmuntend hebben ontwikkeld en hun talent willen inzetten voor de stad. 

De initiatiefnemers komen uit de gemeenschappen zelf en hebben daardoor een grote achterban. Zij weten daarnaast wat er op straat, thuis, op school en online speelt, dragen dit in taal en houding uit en trekken een grote diversiteit aan kinderen en jongeren aan. Vaak de jongeren die door andere partijen moeilijk bereikt worden. Zij hebben zich vanuit de gemeenschap zelf doorontwikkeld in een bepaalde sport (vaak op prof. niveau) en worden door jongeren als een voorbeeld gezien; iemand net als hen die, ondanks alle obstakels, op het hoogste niveau heeft gepresteerd. 

Daarnaast zijn de initiatiefnemers erg kundig in hun specifieke sport of vakgebied. Ze zijn getraind door de beste trainers, bezitten daardoor zelf de vaardigheden, maar ook de vaardigheid om dit over te brengen op kinderen en jongeren. 

R-Newt ondersteunt deze initiatieven door deze initiatieven en rolmodellen door ze o.a. te scouten en te volgen, podium te geven en hen te positioneren, te empoweren, te verduurzamen en te verbinden met maatschappelijke en sportorganisaties in de stad. 

DAP’S Gym

Eén van de initiatieven die échte impact maakt in Tilburg is DAP’S Gym. De oprichter Anwar Dap heeft de gym in een aantal jaar laten uitgroeien tot een begrip in Tilburg. Wat begon in een zaaltje binnen een jongerencentrum, waar hij een aantal lessen mocht overnemen van de trainer destijds, is uitgegroeid tot een plek waar meer dan 100 jongeren wekelijks sporten, kwetsbare inwoners ondersteuning krijgen bij activatie en workshops worden gegeven.

“Niet alleen in het fysieke stuk maakt hij mij sterker, maar ook mentaal.”
“Anwar is niet alleen mijn trainer. Hij is mijn vader, mijn broer, mijn neef, mijn oom, mijn opa. Hij is alles.“

De grote kracht van DAP’S gym is de focus op niet alleen het fysieke element van kickboksen, maar ook de mentale en sociale kant van de sport. Anwar heeft hierin een eigen methodiek ontwikkeld: Brainboxen. Hij is ervan overtuigd dat de fysieke fitheid invloed heeft op het mentale welzijn en sociaal presteren en vice versa. Daarom richt hij zich ook sterk op het totale Maatschappelijk Prestatie Vermogen (MPV) van de kinderen en jongeren. Hij kijkt ook naar hoe ze in hun vel zitten, leert hun discipline en respect aan en helpt ze bij de dagelijkse obstakels die ze tegenkomen. In die zin is hij voor veel van zijn jongeren meer dan alleen een trainer, zoals te zien in deze korte documentaire.

Waar staan we nu en wat zijn nog de wensen voor de komende periode?
Inmiddels hebben we samen met het netwerk een goed beeld gekregen waar organisaties staan op het gebied van vitaliteit. Tegelijkertijd blijft de worsteling groot om daadwerkelijk de juiste stappen hierin te gaan zetten. De routekaart die inmiddels ontwikkeld is voor werkend Tilburg, gaat een basis vormen om werkgevers te begeleiden naar tevreden, bevlogen en betrokken medewerkers. Wat bijdraagt aan een hogere duurzame arbeidsproductiviteit, minder verzuim en meer werkplezier voor nu en in de toekomst. 

De succesfactoren om vitaliteit te doen slagen is door meer het accent te leggen op het ‘hoe’.

• Het gaat er niet om wat je doet, maar hoe je het doet. 
• Het gaat er niet om wat je ziet, maar hoe je het ziet.
• Het gaat er niet om wat je denkt, maar hoe je denkt.
• Het gaat er niet om wat je voelt, maar hoe je het voelt.

‘Hoe’ gaan we van de routekaart een succes maken?

1. Door vraag en aanbod samen te brengen. Toegespitst op zowel de fysieke kant van vitaliteit (sporten, bewegen en voeding) als de mentale veerkracht (ontspanning, stressregulatie, slaap, werkgeluk).
2. Door het delen van praktische tips & tricks, kennisdeling, kruisbestuiving: voorbeelden en ervaringen over diverse thema’s met elkaar delen om vervolgens toepasbaar te maken voor de eigen organisatie.
3. Door Tilburgse evenementen te omarmen en daarmee de eerste stappen te zetten op weg naar een gezonder, sportiever en socialer leven.
4. Door de routekaart te borgen op een gezamenlijk platform van de stad Tilburg.

De wens binnen de gemeente Tilburg is om een gezamenlijk platform te creëren waar sport en bewegen samenkomt. Het doel is een structurele borging van de routekaart op het platform van de gemeente Tilburg te realiseren. De weg naar deze structurele borging is inmiddels in gang gezet.
Als projectleider van ambitie 13, wil ik de routekaart nog verder finetunen op de behoefte van werkend Tilburg. Een vragenlijst over het optimaliseren van de routekaart is reeds ontwikkeld. Input wordt opgehaald bij met name de vitaal verenigingen in de stad Tilburg.